یقطین بن موسی بغدادی

یقطین بن موسی بغدادی
پدر علی بن یقطین و از کارگزاران حکومت عباسی
اطلاعات کلی
نام ابوالحسن یقطین بن موسی بغدادی
خویشاوندان
سرشناس
علی بن یقطین
محل زندگی کوفهمدینهبغداد
اطلاعات دیگر
فعالیت‌ها ارتباط پنهانی با امام جعفر صادق(ع) • بازسازی مسجدالحرام و مسجدالنبی در زمان مهدی عباسی
منصب کارگزار خلفای عباسی

ابوالحسن یقطین بن موسی بغدادی (درگذشت ۱۸۶ق/۸۰۲م) پدر علی بن یقطین و از کارگزاران عباسی بوده است.

تولد و کودکی

یقطین در کوفه به دنیا آمد و در همان جا زیست. به دلیل مخالفت با امویان و هواخواهی از عباسیان، از سوی مروان حمار (درگذشت ۱۳۲ق/۷۴۹م) تعقیب شد و از این رو همراه خانواده‌اش به مدینه گریخت. پس از سقوط امویان و قدرت یافتن عباسیان به بغداد آمد.

ورود به دستگاه عباسیان

یقطین که هوشمند بود و از هوش و فهم سیاسی و قدرت جنگاوری کافی بهره داشت، نزد دو تن از نخستین خلفای عباسی، سفّاح (۱۰۴-۱۳۶ق/۷۲۲-۷۵۳م) و منصور (۹۵-۱۵۸ق/۷۱۳-۷۴۴م) جایگاه خوبی پیدا کرد. در ۱۶۷ق/۷۸۳م که خلیفه مهدی عبّاسی (۱۲۷-۱۶۹ق/۷۴۴-۷۸۵م) فرمان داد مسجدالحرام و مسجدالنبی بازسازی شود و گسترش یابد، یقطین از سوی خلیفه مأمور اجرای این فرمان شد. ابن اثیر این رویداد را در ۱۶۴ق/۷۸۱م می‌داند.

ابوالحسن و امام صادق(ع)

با اینکه برخی درباره شیعی بودن او تردید کرده‌اند، شواهد کافی برای اثبات شیعه بودن او وجود دارد. به گزارش بیش‌تر محدّثان و مورخان شیعی، او به صورت پنهانی با امام جعفر صادق(ع) (۸۰ یا ۸۳-۱۴۸ق/۶۹۹ یا ۷۰۲-۷۶۵م) ارتباط داشت و سهم امام از اموال خود را به آن حضرت می‌پرداخت. این ارتباط‌ها باعث شد تا نزد منصور و مهدی از او بدگویی شود، اما آسیبی به او نرسید. می‌توان این احتمال را پذیرفت که با وجود شیعی بودن وی، حضور او در دستگاه خلافت، به دلایل خاص سیاسی و ضرورتی که داشته با اشاره و راهنمایی امام صادق (ع) باشد. وی سرانجام در سال ۱۸۵ق یا ۱۸۶ق در بغداد درگذشت.

پانویس

  1. ابن تغری بردی، ج۲، ص۵۲؛ ابن جبیر، ص۶۸.
  2. ج۶، ص۷۶.
  3. مامقانی، ج۳، ص۳۳۳؛ خویی ج۱۲۳، ص۲۳۶
  4. ابن ندیم، ص۳۱۴

جستارهای وابسته

منابع

  • ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل، بیروت، ۱۴۰۳ق.
  • ابن تغری بردی، یوسف، النّجوم الزّاهره، مصر، ۱۳۸۳ق.
  • ابن جبیر، محمدبن احمد، رحله، بیروت، ۱۳۸۴ق.
  • ابن ندیم، فهرست، بیروت، ۱۳۷۷ق.
  • خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بی‌جا، ۱۴۱۳ق.
  • مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، المطبعه المرتضویه، بی‌تا.